Zaroślak żółtobrewy

Zaroślak żółtobrewy
	Atlapetes citrinellus
	(Cabanis, 1883)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	pasówki
Rodzaj	Atlapetes
Gatunek	zaroślak żółtobrewy
Synonimy
	Buarremon (Atlapetes) citrinellus Cabanis, 1883; Buarremon citrinellus Cabanis, 1883;
	Buarremon (Atlapetes) citrinellus Cabanis, 1883; Buarremon citrinellus Cabanis, 1883;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zaroślak żółtobrewy^[3]^[4] (Atlapetes citrinellus) – endemiczny gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Gatunek o niewielkim zasięgu występowania w północno-zachodniej części Argentyny, na stokach Andów w lasach Yungas. Jest uznawany za gatunek najmniejszej troski^[2]^[5]^[6].

Systematyka

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Jean Cabanis, nadając mu nazwę Buarremon (Atlapetes) citrinellus^[7]. Opis ukazał się w 1883 roku w Journal für Ornithologie. Jako miejsce typowe autor wskazał okolice Chaquevil i San Xavier (prowincja Tucuman w Argentynie)^[7]^[8]. IOC nie wyróżnia podgatunków^[9].

Etymologia

Atlapetes: połączenie słowa Atlas z gr. πετης petēs – „lotnik”, πετομαι petomai – „latać”^[10].
citrinellus: łac. citrinellus – „cytrynowy”, łac. citrinus – „żółty, cytrynowy”^[11].

Morfologia

Nieduży ptak ze średniej wielkości, grubym u nasady dziobem w kolorze czarnym. Szczęka i żuchwa są lekko zakrzywione. Tęczówki ciemnorude. Nogi od szaroczarnych do ciemnoszarych z różowawym odcieniem. Charakterystyczne ubarwienie tego gatunku ułatwia jego identyfikację. Czoło, ciemię i potylica oliwkowozielone. Brew żółta, pasek oczny czarniawy, policzki żółte z czarnymi przebarwieniami, wyraźny czarniawy wąs. Podbródek czarniawy, gardło żółte. Pierś i boki piersi żółto-oliwkowe, brzuch żółtawy. Górna część ciała zielonkawa, pokrywy i skrzydła zielonkawe z czarnym odcieniem. Lotki zielonkawe z żółtawymi obrysami. Ogon długi, niestopniowany, wszystkie sterówki w kolorze oliwkowożółtym z zielonożółtymi obrzeżami. Brak dymorfizmu płciowego. Długość ciała z ogonem 17 cm; jeden zbadany samiec ważył 28 g^[5]^[12].

Zasięg występowania

Zaroślak żółtobrewy występuje tylko na niewielkim obszarze w północno-zachodniej Argentynie od prowincji Jujuy i Salta poprzez Tucumán do Catamarca^[5]^[12].

Ekologia

Zaroślak żółtobrewy jest gatunkiem endemicznym. Jego głównym habitatem są lasy z przewagą olszy oraz zarośla i obrzeża lasów Yungas. Występuje na wysokościach od 700 do 3100 m n.p.m.^[5] (BirdLife International podaje mniejszą wartość górną zasięgu występowania 700–2400 m n.p.m.^[13]).

Jest gatunkiem wszystkożernym. Żywi się głównie bezkręgowcami, w tym chrząszczami, mrówkami i innymi błonkoskrzydłymi oraz pająkami, a także owocami roślin z ponad 30 gatunków. Stwierdzono, że odgrywa ważną rolę w rozsiewaniu nasion^[5]. Żeruje zwykle bezpośrednio na ziemi lub nisko nad nią, choć owoce zjada w podszycie, a niekiedy w koronach drzew. Występuje zazwyczaj w parach lub niewielkich grupach rodzinnych^[5].

Rozmnażanie

Nie ma wielu informacji o gniazdowaniu, rozmnażaniu i wychowywaniu piskląt^[5]. Sezon lęgowy prawdopodobnie przypada na okres od listopada do stycznia/lutego. Gniazdo zaroślaka żółtobrewego umieszczane jest na niewielkich krzewach. W lęgu zazwyczaj 2–3 jaja, białe z różowawym odcieniem i brązowymi plamkami^[5]^[12].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN zaroślak żółtobrewy klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (od 1988 roku jako Lower Risk/Least Concern, od 2004 roku jako Least Concern). Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 13,5 tys. km²^[13]. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale gatunek opisywany jest jako dość pospolity. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk^[13]. BirdLife International wymienia 16 ostoi ptaków IBA, w których ten gatunek występuje, wszystkie w Argentynie, są to m.in.: Park Narodowy El Rey, Park Narodowy Calilegua, Parque Provincial La Florida, Parque Nacional Campo de los Alisos, Parque Provincial Los Ñuñorcos y Reserva Natural Quebrada del Portugués^[13].

Przypisy

↑ Atlapetes citrinellus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Atlapetes citrinellus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 378, 1999.
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PASSERELLIDAE Cabanis & Heine, 1850-51 – PASÓWKI – NEW WORLD SPARROWS AND ALLIES (Wersja: 2022-05-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-07-02].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Alvaro Jaramillo & Ernest Garcia: Yellow-striped Brushfinch Atlapetes citrinellus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-07-22]. (ang.).
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-07-22] .
↑ ^a ^b Denis Lepage: Yellow-striped Brush-Finch Atlapetes citrinellus (Cabanis, 1883). Avibase. [dostęp 2022-07-22]. (ang.).
↑ J.J. Cabanis J.J., Bericht uber die Januar-Sitzung, „Journal für Ornithologie”, XXXI (161), Lipsk: Verlag von L. A. Kittler, 1883, s. 109 (niem.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World sparrows, bush tanagers. IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-07-22]. (ang.).
↑ Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-19] (ang.).
↑ citrinellus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-07-22] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 592–593. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Yellow-striped Brush-finch Atlapetes citrinellus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-07-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Atlapetes citrinellus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Atlapetes citrinellus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mc-3] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 378, 1999.

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PASSERELLIDAE Cabanis & Heine, 1850-51 – PASÓWKI – NEW WORLD SPARROWS AND ALLIES (Wersja: 2022-05-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-07-02].

[botw-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Alvaro Jaramillo & Ernest Garcia: Yellow-striped Brushfinch Atlapetes citrinellus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-07-22]. (ang.).

[hbwcheck6-6] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-07-22] .

[AviBase-7] Denis Lepage: Yellow-striped Brush-Finch Atlapetes citrinellus (Cabanis, 1883). Avibase. [dostęp 2022-07-22]. (ang.).

[oryg-8] J.J. Cabanis J.J., Bericht uber die Januar-Sitzung, „Journal für Ornithologie”, XXXI (161), Lipsk: Verlag von L. A. Kittler, 1883, s. 109 (niem.).

[ioc-9] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World sparrows, bush tanagers. IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-07-22]. (ang.).

[10] Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-19] (ang.).

[11] citrinellus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-07-22] (ang.).

[HBW_16-12] Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 592–593. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

[birdlife-13] Yellow-striped Brush-finch Atlapetes citrinellus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-07-22]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]